Tết - Hoa - Hà Nội, ở xứ người

Khoảng chục năm gần đây, người Việt ở CHLB Đức hay châu Âu không còn lo ăn Tết thiếu thốn nữa. Thế giới cởi mở và thân thiện tạo nên những chuyến bay từ Việt Nam, và từ khắp thế giới, mang tới Đức mọi sản phẩm phục vụ Tết Việt, lại toàn thứ cao cấp nhất, cho các bà nội trợ tha hồ trổ tài nấu nướng các món ăn Việt y như đang sống ở quê hương, ngay bên cạnh chợ Đồng Xuân Hà Nội hay Bến Thành - TP Hồ Chí Minh.

Ở những trung tâm buôn bán tại Đức như khu Marzahn hay Đồng Xuân...hàng hóa Tết đầy ứ. Nhiều loại hàng Tết còn cao cấp, quy "chuẩn" hơn cả ở nhà, từ chất tới bao bì và vệ sinh thực phẩm. Hàng Tết, cả các nhu cầu tinh thần như báo Tết, lịch và câu đối viết chữ nôm; những tờ giấy điều, giấy dó với nét thư pháp bay bướm chữ Phúc, Lộc, Thọ, không thiếu. Tiền âm phủ, vàng mã và cả hình nhân, xe, ngựa cả ô tô mẹc đời 500E...thứ cho thế giới âm phần đều ê hề...

Nhưng người ta ăn Tết đâu chỉ là một mâm cỗ thịnh soạn cúng gia tiên, đâu chỉ là bánh chưng xanh gói bằng lá dong miền Bắc, đâu chỉ những cây giò, bì bóng...thứ từ Việt Nam sang, thứ nhập khẩu từ Pháp hay Mỹ...Người Hà Nội, hay sự ăn Tết của chúng tôi, các cư dân vốn ở mọi miền đất nước đến Đức, đã thấm nhiều cái tinh hoa nấy nay ngàn năm tụ về thành thú chơi Hà Nội, nay mang đi xứ người, trong đó thói ăn nếp ở trong cái Tết, không thể thiếu cái thú chơi hoa. Có thể chủ quan nói rõ ra rằng, nét đẹp nhất của người Hà Nội ta, ở thói quen trong sự chơi, sự thưởng Tết, cái thú chơi hoa, khi xuất ngoại, giờ đây đã là nếp chung của đại bộ phận người Việt (dù họ xuất thân từ bất kể vùng đất nào ở quê hương). Chúng tôi, rất ít nhà chơi hoa giả, hoa vải hay hoa giấy, dù các thứ "giả" ấy, nhiều khi được tạo ra bởi bàn tay nghệ thuật tới siêu đẳng, để nom như hoa thật, thậm chí có loại hoa, màu quyến rũ còn hơn hoa thật...song vì cái tội "hoa mà chẳng có hương", nên mấy ai tha thiết với nó trong dịp xuân về. Bởi thế hoa tươi cho Tết là nhu cầu không thể thiếu của đàn con xa xứ.

Nhưng Tết thường là thời khắc mùa đông dữ dội nhất của châu Âu. Cứ như năm nay tuyết băng, cả tháng rồi ngập đất, lạnh tới vỡ cả ống nước, giao thông nhiều thành phố tắc nghẽn cả tuần, thì hoa nào của bản xứ có thể đẹp, dẫu cho là "Công nghiệp hoa" của Đức có hệ thống nhà kính trồng hoa hiện đại tới thế nào. Nhưng bạn đừng lo nhé, vì tuyết có rơi đầy trắng đất, thì các chuyến bay vẫn đều đặn trở hoa về cho bạn. Đường bộ có ô tô xuyên lục địa, dài như toa tầu hỏa, từ khắp các vùng siêu hoa như Hà Lan, Thái Lan sẽ thỏa mãn thú chơi hoa tươi.

Tất nhiên ai muốn cả bình Violet mầu tĩm sẫm góc nhà, từng cành chúm chím ngậm sương như hạt ngọc nhập từ Thái thì hơi hiếm, phải đặt, song thược dược, cúc, thậm chí cả hoa trà, hoa đỗ quyên...vài loại hoa quyền quý nữa, giờ đây cũng bầy bán ở các siêu thị hoa mênh mông rộng tới dăm hecta của Đức. Nói tới hồng, có lẽ ở ta khó thấy những loài hồng màu nào ra màu ấy; hoa hồng nhung hay hồng bạch, đóa nào đóa ấy đều rõ to, đều chằn chặn, tươi mơn mởn tới kinh ngạc.

Nhiều gia đình bây giờ vẫn giữ lỗi chơi Tết với một bình hoa bund (lẫn lộn) thật lớn. Những đóa hồng vút lên như ngọn lửa đứng bên các bông thược dược mơn mởn xuân và, thực nõn nà, mát mắt khi điểm xuyết thêm một cành địa lan hoặc vài cành bách hợp trắng thanh cao. Hoa cắm bình thường làm người ta nhớ nhà hơn, nhất là khi sau giao thừa thanh lặng, con cái đã ngủ rồi, một mình ngồi lặng giữa không gian nhỏ ấm áp tỏa mùi thơm tinh khiết quấn quýt tới mức quá quen thuộc của hương vòng hay hương trầm mẹ mua tận phố Hàng Hương...gửi sang.

Nhưng còn cái thú chơi hoa đào vốn là thú chơi tao nhã của Hà Nội ta, bên Tây thì sao?

Đào ở Đức vốn là loài cây người ta trồng lấy quả. Tận tháng ba dương, khi tuyết chợt tan, cây mới ngập ngừng ra ít lá. Đào Đức trong vườn e ấp, khiêm tốn lắm. Bởi khi ấm hẳn, loài đào mới dăm nụ hoa thì các giống như táo, lê, anh đào đã ùa rộ ngờm ngợp hoa là hoa, để vườn trăm xanh ngàn tía...Có lẽ đào nhỏ nhoi vậy, nên xứ người ấy không tinh tế thấy cái vẻ đẹp kín đáo, thâm trầm của nó, như người Việt chúng mình, để thành một thú chơi hoa, thưởng đào như chúng ta chăng? Cứ chân thành mà nói thì hoa đào xứ Tây nào có thua kém hoa đào ta thậm chí còn cho hoa lớn hơn và cũng đa dạng, đủ loại đào bích, đào phai...Thứ đào phai cánh kép thì trên cả tuyệt vời"! Đào phai cánh kép Đức cho nụ rất mập và hoa lớn, khi hoa chín rộ khoe tầng tầng lớp lớp tới 5 lớp cánh. Cũng khá bền, theo thời gian từng ngày, rụng từng lớp một, như kiếp luân hồi, từng lớp cánh tàn rụng xuống, trút hết áo hoa cuối cùng là vừa lúc nhú ra cái mầm quả bé xíu. Thứ đào này, sau hai tháng cho trái khá lớn, mọng, ngọt đến khé cả giọng.

Ba bốn năm  nay, để giải quyết thú nghiền nhớ hoa đào dịp Tết, Hàng không Việt Nam có nhiều chuyến bay chở đào Nhật Tân và Quảng Bá tới tận nơi. Nhưng thú thật, đào ở nhà đã đắt một, sang bên đó đắt trăm, nên đâu là chuyện đùa cho cái túi tiền vốn bấy nay đã mong manh, hư hao của đại đa số người Việt. Rất ít gia đình đám bỏ ra cả trăm tới vài trăm euro để mua một cành đào nho nhỏ khiêm tốn. Thứ đào cây, đào thế chỉ dành cho các đại gia, thu mỗi tháng hàng vài chục ngàn euro. Mà sự ấy cũng cực hiếm. Nhưng cái thú chơi hoa đào, cái sự nhớ hoa đào thì chưa khi nào nguôi ngoai mỗi dịp xuân về. "Cái khó ló cái khôn"! Đã từ hai chục năm nay, nhiều người Việt đã biết cách để có một cành hoa đào vào dịp Tết từ cây đào bản xứ. Chuyện kể năm n ào anh chàng nhà văn, có cô vợ Hà Nội gốc, đã bí mật tạo nên một cành hoa đào với những nụ hoa chúm chím rộ lá và nụ đúng đêm giao thừa, thời khắc trời và đất giao hòa, để minh chứng cho tình yêu của anh, đã là chuyện cách đây tới 15 năm. Từ ấy, thêm nhiều gia đình người Việt đã biết thỏa mãn thú chơi đào, chọn một cành đào Đức bánh tẻ mang về nhà trước Tết (khoảng hai ba tuần, tùy theo năm đó lạnh giá ra sao), thúc cành trong nước ấm, để có một cành hoa đào dịp Tết âm.

Con người ta, nhất là người Hà Nội mình, khi phải xa nhà, xa phố...ra ngoài đất nước, làm quen với bao thú chơi xa lạ cũng là lẽ thường; song cứ nhắc tới thú chơi hoa dịp Tết đến, xuân về, chẳng cần nhìn lên VTV4, để xem những cuốn phim thời sự mới nhất về Hà Nội, cũng vẫn thấy hiện ra 36 phố phường thân yêu như máu thịt, với cảnh vợ chồng dắt dìu nhau tới chợ hoa và không khí bộn rộn Tết của quê mình, "Không khí Tết", đó là cái duy nhất ở bên này, dầu có ức tỉ bạc vàng, cũng chả thể nào mua nổi hay kiếm được nó ở xứ người.

Nguyễn Văn Thọ